Otoimmun ve Kronik Rahatsızlıklarda Eliminasyon Diyeti
Eliminasyon Diyeti Nedir?
Eliminasyon diyeti, bağışıklık sistemini desteklemek ve potansiyel gıda hassasiyetlerini belirlemek amacıyla uygulanan sistematik bir beslenme modelidir. Vücudun tolere etmekte zorlandığı gıdaları geçici olarak diyetten çıkararak, bağırsak sağlığını desteklemeyi ve bağışıklık sisteminin tepkisini dengelemeyi hedefler. Özellikle otoimmün ve kronik rahatsızlıklarda semptomların yönetiminde tamamlayıcı bir yaklaşım olarak değerlendirilmektedir.
Bu diyet ortalama 4-6 hafta süren bir eliminasyon (çıkarma) aşaması ve ardından gelen yeniden tanıtım (yükleme) aşamasından oluşur. Bu süreç, kişinin hangi gıdalara karşı hassasiyet geliştirdiğini anlamasını sağlar.
Eliminasyon Diyeti Kimlere Uygulanır?
1 Otoimmün rahatsızlık yaşayan kişilere
Otoimmün rahatsızlık bağışıklık sisteminin kafasının karışması sonucu kendi dokularına saldırmasıdır.
MS’ten Alopesi’ye kadar bilinen 80’in üzerinde otoimmün rahatsızlık var. Bunlardan bazıları :
-Romatoid Artrit
-Sedef
-Sistemik Lupus Eritematozus
-Hashimoto
-Çölyak
Genellikle kas-eklem ağrıları,yorgunluk, saç ve cilt döküntüleri gibi ortak yakınmalarla kendini gösterir.
Bağışıklık sistemi ile ilişkili sorunlar yaşayan bireylerde, beslenme düzeninin optimize edilmesi bağışıklık tepkisini dengelemeye yardımcı olabilir.
2 Duygu - durum bozukluğu olanlarda
Zihinsel bulanıklık, yorgunluk, motivasyon eksikliği gibi belirtiler gösteren bireylerde, bağırsak-beyin ekseni üzerinden destekleyici bir rol oynayabilir.
3 Sindirim sorunları olanlarda
– Hazımsızlık
– Kronik kabızlık
– Sibo’dan bağımsız şişkinlik şikayeti olanlarda
Not: Eliminasyon diyeti uygulanmadan önce bir sağlık uzmanı tarafından değerlendirme yapılması önerilir. Özellikle SIBO (İnce Bağırsak Bakteriyel Aşırı Büyümesi) gibi özel durumlarda, eliminasyon diyeti bazı bireylerde semptomları artırabilir. Bu nedenle önce bakteriyel dengenin sağlanması ve ardından eliminasyon aşamasına geçilmesi önerilir.
Eliminasyon Diyeti Nasıl Yapılır?
Eliminasyon diyeti iki ana aşamadan oluşur:
1. Eliminasyon Aşaması:
Bu aşamada, bağışıklık sistemini tetikleyebilecek ya da sindirim sistemini zorlayabilecek yaygın gıdalar diyetten çıkarılır. Bu gıdalar arasında :
Gluten içeren tahıllar
Süt ve süt ürünleri
Yumurta
Soya ürünleri
Mısır
Rafine şeker ve yapay tatlandırıcılar
Alkol ve kafein
İşlenmiş gıdalar ve katkı maddeleri
Bu süreçte kişi, doğal ve bütün gıdalara yönlendirilir: sebzeler, glütensiz tam tahıllar, kaliteli protein kaynakları, sağlıklı yağlar ve düşük alerjenik potansiyeli olan meyveler.
-Bu aşamada aynı zamanda bağırsak onarıcı takviyeler kullanılır.
2. Yeniden Tanıtım Aşaması:
4-6 haftalık eliminasyon süreci sonrasında, çıkarılan gıdalar tek tek ve dikkatli bir şekilde yeniden diyete eklenir. Her gıda grubu arasında en az 3 gün bırakılarak vücudun olası tepkileri (şişkinlik, cilt reaksiyonları, yorgunluk, baş ağrısı vb.) gözlemlenir. Böylece hangi gıdaların tolere edildiği, hangilerinin semptomlara neden olabileceği tespit edilir.
Bu kişiye özel süreç sonunda elde edilen bilgiler doğrultusunda uzun vadeli bir beslenme düzeni planlanır.
Eliminasyon Diyetinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Gıdaların yerine uygun alternatifler konulmalıdır.
Etiket okuma alışkanlığı kazanmak önemlidir.
Günlük semptom takibi yapılmalıdır.
Kilo kaybı ya da enerjisizlik hissediliyorsa uzman desteği alınmalıdır.
* Sorulara vereceğiniz cevaplarda 3 evet ve fazlası var ise SIBO olma ihtimaliniz ve nefes testine gitmenizde fayda var. Sindirim şikayetlerinizin disbiyosizden de kaynaklanabileceğini göz önünde bulundurun. Kesin ve net sonucu SIBO nefes testi gösterir.